Tản mạn về ABAP và Tình Yêu

– Nguyễn Hoàng Vũ – 09/2019

Cũng một khoảng thời gian lâu lâu rồi kể từ khi anh bạn Cường bựa – một anh chàng thích xe cộ, thích tự do và máu me nghề nghiệp – nhắn nhủ tôi rằng: Anh làm ABAP lâu năm rồi, có gì tâm đắc thì chia sẻ lại cho các bạn thế hệ sau học hỏi chứ để lâu quá mất mùi mất. Tôi vẫn nghĩ về lời nhắn nhủ đó hàng ngày, nhưng quả thực không biết phải trả lời với anh ấy thế nào, vì các kiến thức kỹ thuật, các chiêu thức này nọ về ABAP thì đã có đầy trên mạng, tiếng Anh có, tiếng Việt có, kể cả tiếng Nga tiếng Trung cũng có. Và bởi vì bản thân mình không giỏi bằng các bạn ABAP trẻ và năng động hiện giờ, nên tôi cho rằng những bài viết chuyên môn sẽ không giúp ích được nhiều lắm cho cộng đồng. Vì thế hôm nay tôi viết ở một góc nhìn khác, nếu bạn chỉ muốn tìm hiểu về kiến thức chuyên môn thì bạn không cần phải đi tiếp.

Tôi có một may mắn đó là làm lập trình ABAP từ rất sớm kể từ khi rời trường Đại học cách đây 17 năm. May mắn được vào làm ở phòng IT của một công ty sản xuất lắp ráp hàng điện gia dụng, điện tử lúc đó đã sử dụng hệ thống SAP, ngoài công việc bưng bê cài cắm máy, bấm dây mạng, đi dây điện thoại, tôi được anh em trong phòng ưu ái dạy lại và sau đó phụ trách luôn mảng lập trình rất mới mẻ và “kỳ lạ” này, kiểu lập trình mà một chú freshman chưa bao giờ biết qua ở trường. Điều đó có nghĩa là cặm cụi ngồi code các báo cáo, mày mò tìm và sửa lỗi để giúp cho công việc của các anh chị trong công ty thuận lợi, trơn tru hơn, phát triển những ứng dụng mới được sử dụng để cải tiến các quy trình trong công ty.

Hai năm sau đó, lại có một sự may mắn rơi xuống. Tôi nhìn thấy một dòng tin đăng tuyển từ một nhóm Chuyên gia Hà Lan sang Việt Nam. Họ cần một người bản xứ biết làm ABAP, để cùng họ làm một công việc gọi là “triển khai dự án SAP” trong một khoảng thời gian vẻn vẹn 6 tháng. Ở thời điểm đó thì đây là một công việc quá lạ lùng mà tôi chưa nghe thấy bao giờ. Tôi đã nói với anh Frank, Technical Manager của dự án, rằng trả lương bao nhiêu tôi cũng làm. Và đó là dự án mà tôi vẫn nhớ như in từng cảm xúc, các anh chị, các cuộc họp, những lần đi chơi, những chất giọng tiếng Anh khác nhau từ những quốc gia khác nhau. Và thật sự là tôi đã tìm ra cái nghề mình yêu.

Tôi tiếp tục công việc này liên tục, không ngừng nghỉ, hết dự án này đến dự án khác, hết khách hàng này đến khách hàng khác. Ở mỗi nơi đi qua, tôi được gặp những người bạn mới, học được kiến thức mới, những kiến thức không ăn nhập gì đến lập trình thuần túy. Purchase Order, Sales Order, MRP, Production Order, Recipe, movement type, infotype, etc. Có rất nhiều cơ hội, và có đủ kiến thức để có thể chuyển nghề sang hướng khác, trở thành tư vấn nghiệp vụ, trở thành tư vấn quy trình, làm presales SAP. Có nhiều lúc tôi đã rất băn khoăn, và đã thử (cũng như nhiều bạn ABAP ở đây đã từng, và đã đổi nghề), nhưng cuối cùng thì vẫn quyết định ở lại, vì một điều chắc chắn là không tìm thấy tình yêu thực sự với những nghề nghiệp đó. Lúc trẻ, tôi “cuồng” đến nỗi rất ghét những người đánh giá thấp người lập trình. Thậm chí ở các công ty tôi đi phỏng vấn, nếu phát hiện ra thang bậc trong công ty của họ đặt lập trình ABAP ở vị trí thấp hơn so với các phân hệ khác, tôi đã từ chối làm việc. Rồi chỉ đơn giản nói với những người ấy là: một người lập trình viên ABAP giỏi đều có thể chuyển sang làm và trở nên giỏi ở một mảng nghiệp vụ SAP khác, nhưng điều ngược lại thì không có. Nếu bạn đang là functional và gốc là ABAP, bạn có thể hiểu và là nhân chứng cho điều được nói ở trên.

Có những bạn đồng nghiệp hỏi tôi sao thấy anh lúc nào cũng rảnh, thay vì cày code ngày đêm thì thấy anh sáng nào cũng cà phê đọc sách, tối đi chơi rông. Nhưng thực sự không ai thấy, tôi code rất nhiều, cũng có nhiều giai đoạn cùng anh em thức trắng đêm để sửa lỗi, để theo kịp tiến độ. Có điều tôi không ủng hộ kiểu làm như thế, mà chọn cách mình làm: Do it in happy way, not busy way.

Các bạn ABAP ơi, hãy tự tin lên và vững bước với nghề. Cứ đam mê và khám phá, rồi sự đền đáp sẽ đến sau. Các bạn không cần phải biết tuốt cả ABAP, PI, NetWeaver, WebDynpro, cả Java, dotNet, PHP, cả Windows, Linux, Android, iOS. Cuộc sống vốn dĩ là phức tạp, hãy đơn giản bớt nó đi, hãy lựa chọn những gì thật sự cần thiết cho chính mình, và sống vì những điều đó. Khi phát hiện ra mình thực sự yêu một người, tôi không ngần ngại thể hiện tình yêu cho người đó, xuất phát từ tấm lòng chân thật, dẫu có bị từ chối thì cũng không hối hận. Tôi cũng từng yêu nửa vời, và sau những băn khoăn cân nhắc, cuối cùng đã chọn cách kết thúc, vì kéo dài thêm chỉ làm lãng phí cuộc đời người ta, và lãng phí cuộc đời mình.

Ở giai đoạn bắt đầu lead một team lập trình, tôi đã đề ra rất nhiều quy tắc cho team, nào là tên biến phải thế này, đầu chương trình phải ghi chú thế này, khi nào cần tách code ra thành các chương trình con, etc. Nhưng chỉ đến khi được làm việc cùng với những bạn lập trình viên xuất sắc nhất, tôi mới rút tỉa ra một điều đó là tất cả những quy tắc đó đều không quan trọng, đều hạn chế sự sáng tạo, đều là sức ì lên kết quả mong muốn mà những tưởng ban đầu chúng giúp để đi nhanh hơn. Điều quan trọng hơn cả là, khách hàng của bạn khi sử dụng sản phẩm bạn làm thì cảm thấy thế nào? Có happy không? Có tin tưởng không? Cho nên tôi đã thay đổi cách dẫn dắt đội, không “bợp tai đá đít” nữa, mà là để cho các bạn tự do sáng tạo theo ý muốn của mình.

Và đến khi trưởng thành hơn nữa, tôi nhận ra một điều rằng, bạn là lập trình, hay bạn là functional, không còn quan trọng nữa. Tất cả đều cùng đứng chung với nhau trên một con thuyền, tất cả đều có đam mê của riêng mình, và vai trò thế nào trong một dự án cũng không phải là quan trọng duy nhất. Chúng ta cùng làm một nghề là nghề tư vấn. Ở dự án đầu đời hồi đó, cảm xúc in hằn trong trí nhớ của tôi là khi cả đội, bao gồm đội tư vấn và cả các anh chị khách hàng, cùng quây quần bên nhau hồi hộp nhìn vào bản in của cái hóa đơn bán hàng đầu tiên trong ngày hệ thống golive, sau đó đem đi lồng khung kính! Đó là thành quả chung của chúng tôi, vỡ òa, ngọt ngào và êm ái. Sự thành công chung của dự án, sự hài lòng của khách hàng, mới là điều quan trọng nhất. Các bạn cứ thích và lựa chọn điều mình thật sự đam mê, nhưng sự đền đáp tưởng thưởng sẽ đẹp và vẹn toàn hơn nhiều nếu điều bạn đam mê đó đem lại lợi ích cho mọi người xung quanh, cho cộng đồng, cho những người mình yêu thương. Và giá trị của nó sẽ lớn và lâu bền hơn nhiều so với những gì bạn muốn. Hãy là fan của Leonardo DiCaprio!

YOLO – khẩu hiệu của các bạn trẻ hiện tại, sau thế hệ của chúng tôi. Tôi rất thích và tâm đắc khẩu hiệu này. Và chỉ muốn thêm một chút bằng câu nói của Mac West để kết thúc bài viết của mình:

“You only live once, but if you do it right, once is enough.”